Gerek iş analitiği gerekse iş zekâsı yeni gündeme gelmiş kavramlar değil. Dijital dönüşümde ve kurumsal teknolojilerde yaşanan hızlı gelişim sürecinde her iki kavram da önemli bir yer tutuyor ve uzun süredir kullanılıyor. Bununla birlikte iş analitiği ile iş zekâsı arasındaki fark konusunda hâlâ soru işaretleri görülebiliyor. Şirketlerin bugünü ve geleceği açısından fark yaratma potansiyeline sahip bu iki kavramın farkını gelin biraz daha yakından inceleyelim ve özellikle iş analitiğinin avantajlarını detaylı bir şekilde ele alalım.
İş analitiği ile iş zekâsı arasındaki fark nedir?
İş analitiği ile iş zekâsı arasındaki farkı anlamak için öncelikle bu iki kavramın ilişkisini görmek gerekir. Bunu yapabilmek için de yeni bir bina inşaatını örnek alalım.
Herhangi bir binanın yapımına öncelikle temelden başlanır. Temel ne kadar güçlü olursa, bina da o kadar güçlü ve güvenilir olacaktır. İş zekâsını bu çerçevede binanın temeli olarak düşünebiliriz, çünkü bu kavram bir şirketin dününü ve bugününü kapsamaktadır. Geçmiş ve bugünkü verileri kullanarak şirketin kaydettiği mesafeyi, başarılarını ve başarısızlıklarını, iyileştirmeye açık yönlerini analiz etmeyi sağlayan iş zekâsı, bu anlamda şirketin gelecekteki başarısı için bir temel oluşturur.
İş analitiği ise bu temel üzerinde yükselerek şirketin geleceğine yönelik veriye dayalı tahminler yapmayı sağlar. Diğer bir deyişle, güçlü bir temel üzerinde yükselecek katların, sonuçta da bütün binanın planını çizer.
İş analitiği ile iş zekâsı arasındaki bu ilişki, iki kavram arasındaki farkı da gösterir. İş zekâsı yarını öngörebilmek için dünü ve bugünü analiz ederek sonuçlar üretirken, iş analitiği yarının ta kendisidir.
İş analitiği neden önemlidir, nasıl işler?
Mademki iş analitiği iş zekâsının üzerinde yükselerek geleceğin rotasını çizmekte kullanılıyor, biz de geçmişi iş zekâsına bırakıp gelecek üzerine konuşalım ve iş analitiğinin şirketlere neler kazandırabileceğine odaklanalım.
İş analitiğinin temel işlevinden yukarıda söz etmiştik: Geleceğe ilişkin veriye dayalı projeksiyonlar yaparak şirketin daha güvenli ve gelişime açık bir rotada ilerlemesini sağlamak. Bunu yapabilmek için iş analitiği elbette iş zekâsı tarafından üretilmiş verilerden ve raporlardan yararlanıyor. Fakat iş zekâsı uygulamasından gelen geçmiş ve mevcut verilerin yanı sıra güncel teknolojilerin sağladığı anlık veriler de iş analitiği uygulaması tarafından kullanılıyor. Örneğin kurumsal teknoloji çözümlerinden kesintisiz olarak akan veriler kadar “dış dünya” diyebileceğimiz kanallardan, yani şirketle ilişkili sosyal medya hesaplarından, kullanıcı geri bildirimlerinden, mobil uygulamalardan ve daha pek kanaldan da veriler iş analitiği uygulamasına akıyor.
Bütün bu veriler sistem üzerinde veya bulutta toplandıktan sonra makine öğrenimi, yapay zekâ çıktıları, veri görselleştirme ve doğal dil sorgulaması gibi yeni nesil teknolojiler aracılığıyla analiz ediliyor. Bu süreçte özellikle yapay zekânın yinelemeleri ve algoritmaları takip edip modellemesi sayesinde analiz işlemi çok daha hızlı ve kolay şekilde gerçekleştirilebiliyor.
Bu analizin ardından, eğilimleri ve öngörüleri oluşturmaya sıra geliyor. Geçmiş verilerden yola çıkan modellemeler aracılığıyla geleceğe yönelik tahminler yapmak kolaylaşıyor. Oluşturulan bu modeller görselleştirilip raporlanıyor. Şirketin karar mercilerine sunulan bu raporlar da geleceğe yönelik içgörüler elde ederek daha öngörülebilir bir rotada ilerlemeyi mümkün hâle getiriyor.
Bir iş analitiği ürünü seçerken nelere dikkat etmek gerekir?
Şirketinizde kârlılığı ve performansı artırmak üzere bir iş analitiği ürünü arıyorsanız, öncelikle kullanılan teknolojileri incelemeniz önemlidir. Makine öğrenimi ile başlayıp yapay zekâya uzanan süreçte, bu yeni teknolojilerin neleri başarabilme potansiyeline sahip olduğunu her geçen gün daha yakından görüyoruz. Dolayısıyla iş analitiğinde de yapay zeka başta olmak üzere farklı teknolojilerden maksimum seviyede yararlanan, teknolojik gelişmelere göre kendini yenileyen bir ürünü tercih etmek önemli bir fark yaratıyor.
Bununla birlikte, iş analitiği sürecinin en kritik noktalarından olan veri toplama ve analiz aşamalarını güvenilir ve kapsamlı bir şekilde gerçekleştirebilen bir ürünün tercih edilmesi gerekiyor. Güvenilir veri kaynaklarını kullanan, verileri güvenle saklayan ve işleyen, analiz yeteneği gelişmiş bir iş analitiği ürünü, şirketlerin geleceğe hazırlanırken bir adım önde başlamasını sağlıyor.
Öte yandan, iş analitiği sürecinin ana çıktısı olan görselleştirme ve raporlama yetenekleri konusunda da dikkatli bir inceleme yapılmasını öneriyoruz. Karar mekanizmasının farklı kademeleri için farklı görselleştirmeler yapabilen, kolay anlaşılır ve yorumlanabilir raporlar sunabilen, kullanıcı dostu bir tasarımla karar almayı kolaylaştıran bir ürün, iş analitiği sürecinin bu son adımında da büyük avantajlar kazandırıyor.
İş analitiği hangi sektörlerde kullanılabilir?
Ağırlıklı olarak orta ve büyük ölçekli işletmelere hitap eden iş analitiği, pek çok farklı sektörde kullanılabiliyor. Özellikle büyük miktarda veri üreten sektörlerde, toplanan verilerin etkili ve güvenli bir şekilde analiz edilerek raporlara dönüştürülmesi, sektör şirketlerine önemli ve anlamlı bir rekabet avantajı kazandırıyor.
Bankacılık, finans, lojistik, e-ticaret ve perakende gibi anlık verileri yorumlamanın kritik olduğu sektörlerin yanı sıra yayıncılıktan eğitime, üretimden turizme kadar pek çok farklı sektör de iş analitiğinin sunduğu imkânlar sayesinde, bütçe ve gelecek planlarını daha sağlıklı bir şekilde yapabiliyor.
İş analitiğinin iş süreçlerine katkısı nedir?
İş analitiğinin genel anlamda veriye dayalı öngörüler sunarak şirketlerin gelecek rotalarını çizmelerine yardımcı olduğundan söz etmiştik. Ancak doğru seçilmiş bir iş analitiği ürünü sadece gelecek için değil, bugün için de çok önemli çıktılar sunabiliyor.
Kısa vadeli kararların alınmasında, faaliyet gösterilen sektörün ve piyasanın dinamiklerine göre uyarlanabilen esnek bir yaklaşımın benimsenmesinde ve etkili bir risk yönetiminde, iş analitiğinin sunduğu raporlar son derece değerli olabiliyor. Bu esneklik ve sağlıklı karar almaavantajı, müşteri memnuniyetini ve kârlılığı da beraberinde getiriyor.
Öte yandan, özellikle gelecek dönem bütçelerinin hazırlanmasında iş analitiğinin sağladığı veriler ışığında daha doğru adımlar atılabiliyor. Böylece maliyet tasarrufu elde edilirken verimlilik artışı da sağlanabiliyor.
Logo Yazılım’ın sunduğu iş analitiği ürünleri, bütün bu avantajları sunmanın yanı sıra mobil erişim sayesinde verilere ve raporlara her an, her yerden erişim imkânı veriyor. Ayrıca şirkette kullanılan diğer kurumsal teknoloji çözümleriyle entegre çalışarak verileri tek noktada topluyor, azami veri güvenliği ve güvenilirliği sağlıyor.
